Навигация по сайту

Топ новостей за сегодня

Если вы ищете выгодное вложение в коммерческую недвижимость, предлагаем вашему вниманию уникальное п...далее...
В Гомельской области стартовал новый сезон проекта "Школа молодого руководителя". Об этом ...далее...
Начальник службы экологической информации Белгидромета Минприроды Елена Мельник рассказала, действит...далее...
Футболисты "Славии" одержали третью победу подряд на старте чемпионата Беларуси.далее...
Судом Мозырского района постановлен приговор по уголовному делу об истязании семилетнего ребенка, со...далее...

З мовай па жыцці. Моладзь Мазыра пра беларускую мову

З мовай па жыцці. Моладзь Мазыра пра беларускую мову
Дата публикации: 04.08.2020 11:27


На жаль, не часта можна пачуць, як моладзь размаўляе на беларускай мове. Маладое пакаленне выбірае «русский». Слэнгі, скарачэнні, замежныя славечкі ўсё больш і больш выціскаюць «тутэйшыя» словы. Маці, бусел, хата… Простыя словы — вялікі сэнс для беларуса. Мы пагутарылі з Кацей і Жорай —прадстаўнікамі маладога пакалення з Мазыра, якія размаўляюць і робяць свае творчыя праекты на беларускай мове.

тэкст: Вольга Ласута, Кацярына Медвідзь
фота вокладкі: Алена Савіцкая, архіў Культурніцка-адукацыйнай платформы "Першы крок"

 Георгій, паэт, музыка, 17 гадоў: «Не бойся ўдасканальваць сябе, бо дасканаласці ты ніколі не дасягнеш».

Знаёмцеся, Георгій Брыцько — хлопец, які размаўляе па- беларуску з 14 гадоў. Упершыню с Жорай мы пазнаёміліся на «Жывой Бібліятэцы 2.0» у Мазыры, якая праходзіла ў прасторы Культурніцка-адукацыйнай платформы «Першы крок». Ужо тады было зразумела, что Жора — таленавіты юнак са сваім незалежным меркаваннем, які добра валодае мовай і выкарыстоўвае яе ў паўсядзённым жыцці. Як кажа Жора, «не бойся ўдасканальваць сябе, бо дасканаласці ты ніколі не дасягнеш». Удасканальванне пачалося з мовы і вось ужо тры гады Жора жыве беларускім словам. Неардынарны ўчынак для юнака, аднак па-даросламу сур'ёзны. Ідэя перайсці на «тутэйшую гаворку» прыйшла да яго раптоўна, перад паездкай у Полацк. Па словах Жоры, бацькоў ніколькі не здзівіў такі нечаканы паварот, тата нават падтрымлівае з сынам гутарку на роднай мове.

У некаторым плане на такія кардынальныя змены паўплывала і беларуская літаратура. Сярод любімых аўтараў Георгія — Уладзімір Караткевіч і яго твор «Чорны замак Альшанскі». На думку хлопца, свет Караткевіча прасякнуты не толькі яркімі вобразамі, але і цікавымі словамі. Вось вам і ячшэ адзін повад вывучаць родную мову.

Кацярына, выпускніца, журналістка, 17 гадоў: «Мне вельмі падабаецца, як гучыць наша
мова, і ўсё, што з ёй звязана: беларускія арнаменты, сімволіка».





Кацярына Медвідзь лічыць, што ведаць беларускую мову і размаўляць на ёй — не сорамна. Сорамна гэтага не рабіць. У жыцці, сярод сяброў, Кацярына размаўляе на мове не асабліва часта, а вось з бабуляй, настаўніцай беларускай мовы і літаратуры, — заўжды. Дарэчы, менавіта бабуля, Шкробат Кацярына Дзянісаўна, прывіла дзяўчыне любоў да мовы: спявала калыханкі і народныя песні, распавядала казкі.
У школе Каця з пятага класа пачала ўдзельнічаць у алімпіядах па беларускай мове, а ў восьмым класе вырашыла, што мова — гэта крута, і стала гаварыць на ёй усё часцей і часцей, а пасля стала пісаць на мове, наведваючы клуб творчасці «Юны журналіст». Аднак, па словах дзяўчыны, у яе жыцці мовы больш у соцсетках, чым у рэальнасці. Чаму ж так?
 — Некаторыя сябры не то што акругляюць вочы, калі я пачынаю размаўляць па-беларуску, а хутчэй адмахваюцца, маўляў, не задавайся, — прызнаецца Кацярына. — Але шмат хто з іх мяне падтрымліваюць у плане выбару мовы для размовы і з задавальненнем гавораць на мове. Напрыклад, у Бабруйску
жыве адзін мой вельмі добры сябар, Мікіта Суботкін, які таксама "за" беларускую мову. Мне вельмі падабаецца, як гучыць наша мова, і ўсё, што з ёй звязана: беларускія арнаменты, сімволіка.
Каця кажа, што спачатку было не тое каб складана, але нязвыкла
перабудоўваць сваю прамову. З часам у яе атрымлівалася ўсё лепш, праўда, пакуль не ідэальна:
 — Калі я размаўляю, то могуць праскокваць русізмы, і бабуля мяне заўсёды папраўляе. І гэта выдатна, я лічу, таму што так у мяне выпрацоўваецца і звычка, і правільная беларуская мова. А наогул па-беларуску я кажу даволі бегла.
Каця чытае беларускамоўныя кнігі і беларускіх класікаў — усё, што можа
знайсці ў бабулі або ў бібліятэцы. «Мне нават ўспрымаць сюжэт кнігі лягчэй
на мове, чым на расейскай. Калі рускі — больш ўзьняты, важны, я б сказала, то беларускі — мяккая, меладычная, жыццёвая мова. Мне больш падабаецца прастата беларускай мовы», — кажа дзяўчына. Чаму ж тады выбраныя гавораць па-беларуску? Няўжо мова так непрыгожа гучыць ці казаць на ёй некамільфо? Мая юная суразмоўца ўпэўненая ў тым, што неабходна павышаць узровень уласнай культуры. Каб павышаць свой узровень валодання мовай Каця робіць свае уласныя праекты на мове. Напрыклад, вядзе падкаст Bulbashka на мове (слухай падкаст тут).




— Як, на твой погляд, прыцягнуць моладзь да таго, каб яна хаця бы пачала цікавіцца беларускай мовай? — задаю нарэшце актуальнае пытанне.
— Я скажу, што ў сталіцы ўжо пачаўся працэс беларусізацыі: вельмі шмат хто кажа чыста па-беларуску — людзі сталі цікавіцца мовай, нашай культурай, гісторыяй. Калі маладыя людзі адукаваныя, інтэлігентныя, то яны ў любым разе не будуць скептычна і з кпінамі ўспрымаць беларускую мову, а наадварот падтрымаюць гутарку на гэтай мове. Сталіца — не замежжа, тым не менш яна далекавата ад рэгіёнаў, бо менавіта ў рэгіёнах хацелася б папулярызаваць беларускую мову, далучаць моладзь да яе выкарыстання і пераканаць, што мова — гэта крута.
— Калі казаць пра школьнікаў, то, напэўна, больш часу адводзіць менавіта на мову: класныя гадзіны, школьныя мерапрыемствы, экранізацыі на мове — усё гэта было б цікава, — лічыць дзяўчына. — Калі казаць пра моладзь больш старэйшую, то дазваляць ім публікавацца на мове ў мясцовых выданнях. Узяць хаця б мазырскую раёнку «Жыццё Палесся» — там усе артыкулы на расейскай. А наша клубная газета «Press-моладзь», якую мы выпускаем у клубе журналістыкі, толькі часткова на беларускай мове, да таго ж пішам мы для моладзі і аб моладзі. Мы не выкарыстоўваем старую лексіку, а стараемся мадэрнізаваць мову, ужываючы больш сучасныя словы.
— Ці сутыкаюцца з нейкімі цяжкасцямі беларускамоўныя людзі?
— Хутчэй, так, чым не, таму што нават мае аднагодкі не заўсёды разумеюць, што я кажу. Напрыклад, калі я была ў «Зубронку», то паспрабавала казаць толькі на мове некалькі дзён. Аднойчы ў свайго знаёмага я папрасіла «папрасаваць штаны», а ён у адказ: «Чаго?» Гэта значыць ён нават не зразумеў, што папрасіла яго пагладзіць прасам штаны. Але і людзей, якія катэгарычна супраць беларускай мовы, я таксама яшчэ не сустракала. У большасці сваёй людзі думаюць: навошта мне беларуская мова, я і на рускай нядрэнна магу размаўляць.


Так, можа, калі хаця б крыху размаўляць на мове, то яна і не забудзецца? Большасць з нас так заўзята выступае за захаванне традыцый, самасвядомасці, за нацыянальную ідэю. Можа, варта ў гэтым плане пачаць з мовы? Бо менавіта мова народа вызначае яго унікальнасць і самабытнасць. І да нашай беларускай спадчыны — а мова як раз уваходзіць у гэтую катэгорыю, — трэба ставіцца з павагай. Я бачу розныя магчымасці для распаўсюджвання мовы, — разважае Каця, —напрыклад, абавязковае выкарыстанне беларускай мовы ў пэўных сферах жыцця — для справаводства, чыноўнікаў, дзяржаўных СМІ. Гэта стварыла б даволі моцную матывацыю для яе вывучэння і выкарыстання. Дарэчы, на днях прачытала пост адной беларускамоўнай дзяўчыны ў інстаграме, дзе яна распавядае, як запаўняла бланк грашовага пераводу. Нюанс у тым, што запаўняла яна яго на беларускай мове. Работнікі пошты не змаглі яго прыняць, таму што ў іх на кампутарах няма беларускага алфавіту.

Па-другое, патрэбны даступныя сродкі і магчымасці для пастаяннага павышэння ўзроўню ведання мовы для людзей розных узростаў, розных відаў дзейнасці. Веданне англійскай мовы патрабуецца амаль усюды, а чаму мову ніхто не ведае, ды нават лічыць сорамна на ёй гаварыць? Не ўмееш весці бухгалтарскі ўлік па-беларуску, не ўмееш расказаць пакупніку пра свой тавар па-беларуску, не ўмееш па-беларуску правесці экскурсію ці напісаць артыкул, не ўмееш аформіць бланк грашовага пераводу — на курсы, вучыся!

Дарэчы, а дзе можна вывучаць актуальную беларускую мову зараз? Адзін з найбольш цікавых варыянтаў — бясплатныя курсы беларускай мовы "Мова Нанова", якія можна наведваць нават анлайн. Курсы праводзяцца ў розных рэгіёнах і было б цудоўна зладзіць такую магчымасць і ў Мазыры.

Спадзяемся, наш матэрыял натхніў карыстацца сваёй роднай мовай у жыцці, а нашай моладзі падаў добры прыклад і колькасць людзей, што размаўляе "па-тутэйшаму", будзе толькі павялічвацца. Напрыканцы знаёмім вас з адным з вершаў аўтарства Жоры:

Краіна вечнай шэрасцi

Мы жывем на халодных балотах
Між трухлявых ялін ды асін
Па над шэрымі дахамі хатаў
Уецца чорна-зялёны дым
Краіна вечнай шэрасці
Прывітанне табе,
Краіна вечнага жаху
Ты ляжыш у імгле!
Краіна вечнай шэрасці,
Край бясконцых дажджоў
Ты была колісь краінай радаснай
ды толькі дужа даўно.


Матэрыял падрыхтаваны ў межах праекта RegiON, які рэалізоўваецца Культурніцка-адукацыйнай платформай "Першы крок" (г. Мазыр), Цэнтрам развіцця эффектыўнай камунікацыі "Жывая Бібліятэка" у партнёрстве з міжнароднай некамерцыйнай арганізацыяй Pact пры падтрымцы Агенцтва ЗША па міжнародным развіцці (USAID).


-1 0.5+ 0
С этим материалом читают:
Футболисты "Славии" выиграли третий матч на старте чемпионата Беларуси
Футболисты "Славии" одержали третью победу подряд на старте чемпионата Беларуси.
 В Мозыре мужчина воровал велосипеды в подъездах многоэтажек
Мозырянин украл три велосипеда из подъездов многоэтажек, сообщает УВД Гомельского облисполкома.
В Мозыре бухгалтер ЖСПК начислила себе сверх зарплаты Br23 тыс. за 6 лет. Суд вынес приговор
Судом Мозырского района вынесен приговор по уголовному делу о хищении путем злоупотребления служебными полномочиями, совершенном в крупном размере, сообщила официальный представитель областного суда Алина Сулейко.
В Мозырском районе при столкновении автобуса и микроавтобуса погибла женщина
В первые дни апреля в Гомельской области произошли два наезда на пешеходов. Об этом сообщили в УГАИ УВД облисполкома.
Черная пятница! Спешите! Только 21 сентября!
-3 1.3+ 1
19.09.2018 10:17
Мы рады сообщить Вам, что 21 сентября 2018 г. в склад-магазине строительных материалов "БУДНИ" ЧЕРНАЯ ПЯТНИЦА! далее...
Ламинирование Биозавивка Ботокс ресниц
-1 0.9+ -2
16.08.2018 14:01
Новая эстетическая и уходовая процедура Биозавивка Ламинирование Ботокс ресниц теперь в Мозыре! далее...
Мы в соц. сетях:
Мобильные приложения:

Расписание автобусов:
Google Play App Store

Посещаемость:

вчера визитов: -
за 30 дней визитов: -
месячная аудитория: - чел.

* по данным Яндекс.Метрики

купить рекламу

© 2014-2024, MLife - портал города Мозырь
ООО "ИстПал - Торговый Центр", УНП: 400465480

Создание сайтов в Мозыре - MLife Media